Katakumby San Giovanni – stare katakumby w Syrakuzach, datowane 4-6 wieków p. n. e. pod koniec 19 i na początku 20 wieku ich starannie studiował archeolog Paolo Orsi, jeden z czołowych badaczy prehistorii dziedzictwa kulturowego Włoch. Dziś jest to jedyne katakumby w Syrakuzach, otwarte dla publiczności, co czyni je jednym z najbardziej popularnych atrakcji turystycznych.

Ze wszystkich istniejących w Syrakuzach katakumb właśnie katakumby San Giovanni są najbardziej późnymi służyli cmentarzem dla lokalnej wspólnoty chrześcijańskiej w 4-6 wieku n. e., kiedy prześladowania wyznawców Jezusa już się skończyły. Być może dlatego mają jasny plan i misternie zdobione – ich twórców nie było potrzeby się ukrywać. Do tej pory nie ustalono, czy został tu pochowany któreś świętej. A krypta z prochami pierwszego biskupa Syracuse Маркиана, obecnie wchodzący w kompleks muzealny "Katakumby San Giovanni", początkowo mieściła się oddzielnie od cmentarza i dopiero niedawno weszła w jego skład. W tej krypcie można zobaczyć kilka fresków z wizerunkiem Madonny z Dzieciątkiem i różnych świętych, wykonanych w czasach epoki bizantyjskiej i aż do 17 wieku.

Nazwa katakumby pochodzi od nazwy kościoła Jana Ewangelisty (San Giovanni po włosku), zbudowanej w норманнскую dobie nad криптой świętego Маркиана. Kościół początkowo była wykonana jest w stylu romańskim, a następnie zostały dodane gotyckie elementy, ale w czasie trzęsienia ziemi w 1693 roku została zniszczona.

Mimo, że katakumby zostały porzucone z 6 wieku, o nich było wiadomo. W końcu 19 wieku archeolog Saverio Cavallari znalazł tu dobrze zachowany sarkofag 5 wieku, który nazwali to miejsce pochówku Адельфии. To właśnie wtedy rozpoczęła szczegółowe badania wczesnego chrześcijaństwa cmentarza, który, jak już wspomniano powyżej, zrealizował Paolo Orsi. W latach ii wojny Światowej podczas bombardowanie w lochach katakumb zagnieździły się mieszkańcy Syrakuz. Dziś i ruiny kościoła San Giovanni, i krypta San Marciano, i katakumby wchodzą w skład jednego kompleksu muzealnego i są otwarte dla turystów.

Ponieważ katakumby powstały na miejscu starożytnego akweduktu, mają jasny plan – szeroki środkowy galerię z kilkoma drugoplanowymi tunelami i okrągłymi pomieszczeniami, zwanymi ротондами. Cechą katakumby San Giovanni jest brak rodzinnych grobów w postaci кубикул – ich miejsce zajmują duże аркосолии. Ostatnie stanowią głęboką łuk, pod którym spoczywają do 20 tel. Wśród innych typów grobów można zauważyć локулы w formie czworobocznych ubytków w ścianach, pochówku w podłodze, gdzie pochowani biedny członkowie społeczności, i sarkofagi.